Wierzytelności zabezpieczone prawami zastawniczymi w upadłości

W monografii Wierzytelności zabezpieczone prawami zastawniczymi w upadłości autor Piotr Horosz omawia szczegółowo sytuację wierzytelności zabezpieczonych prawami zastawniczymi (przez które Autor rozumie hipotekę i zastaw we wszystkich jego odmianach) w postępowaniu upadłościowym obejmującym likwidację majątku upadłego. W postępowaniu tym, postrzeganym przez Autora jako egzekucja generalna, wierzytelności zabezpieczone hipoteką bądź zastawem korzystają ze szczególnej pozycji, będąc wyraźnie uprzywilejowane w stosunku do wierzytelności niezabezpieczonych.

W Wierzytelności zabezpieczone prawami zastawniczymi w upadłości autor zwraca uwagę na występujący w przypadku wierzytelności zabezpieczonych zastawem bądź hipoteką na majątku upadłego, wyraźny konflikt pomiędzy dwiema ważnymi prawnymi zasadami. Z jednej strony jest to zasada bezpieczeństwa (pewności) obrotu, której istotny element stanowi pewność ustanawianych w obrocie zabezpieczeń wierzytelności, zwłaszcza praw zastawniczych. Z drugiej strony jednak, jedną z naczelnych zasad postępowania upadłościowego jest zasada dominacji grupowego interesu wierzycieli upadłego. Autor wskazuje, iż w obecnym stanie prawnym ustawodawca co do zasady przyznaje prymat interesom wierzycieli zabezpieczonych obciążającymi majątek upadłego prawami zastawniczymi, czego najbardziej widocznym przejawem jest tzw. prawo odrębności. Umożliwia ono ich zaspokojenie z sumy uzyskanej ze zbycia przedmiotu zabezpieczenia w drodze odrębnego podziału, z pierwszeństwem przed resztą wierzycieli upadłego. Autor nie ogranicza się jednak do wskazania szczególnej pozycji wierzytelności zabezpieczonych prawami zastawniczymi na etapie zaspokojenia wierzycieli upadłego – monografia ma charakter kompleksowy, omawiając ich sytuację w toku całego postępowania upadłościowego prowadzonego w celu likwidacji majątku upadłego.