Ustawa o przekształceniu prawa użytkowania wieczystego w prawo własności nieruchomości Komentarz 2016

Ustawa o przekształceniu prawa użytkowania wieczystego w prawo własności nieruchomości stanowi element zbioru przepisów prawnych odnoszących się do prawa użytkowania wieczystego. W obowiązującym porządku prawnym instytucja użytkowania wieczystego ma charakter cywilno-prawny,  jednak jej funkcjonowanie, wiąże się również z szeregiem regulacji o charakterze administracyjno-prawnym. Takie połączenie elementów ze sfery prawa cywilnego i administracyjnego jest źródłem wielu wątpliwości przy  wykonywaniu tego prawa przez użytkowników wieczystych,  jak i w sferze „obsługi” cywilno-administracyjnej prowadzonej przez organy właściwe do gospodarowania nieruchomościami Skarbu Państwa oraz jednostek samorządu terytorialnego.

Ustawa, ze względu na jej szczególny przedmiot, jakim jest określenie zasad przekształcenia prawa użytkowania wieczystego w prawo własności, nie jest tu wyjątkiem i jak pokazuje praktyka, jej stosowanie jest uwarunkowane od dotychczasowego doświadczenia danego organu w tym zakresie. Choć mogłoby się wydawać, że ustawa licząca dziesięć artykułów nie będzie rodziła praktycznych problemów, to jednak praktyka pokazuje, że jej stosowanie nie jest łatwe –  co także potwierdza dość bogate orzecznictwo sądów administracyjnych.

Przygotowany komentarz został opracowany w oparciu o dotychczasowe doświadczenia autorów związane ze stosowaniem tej ustawy w praktyce i prezentuje  spojrzenie na szereg wskazanych w nim problemów, zarówno z perspektywy organu, jak i przeciętnego użytkownika wieczystego. Autorzy wzbogacili tekst o odesłania do literatury,
a w dużej mierze do orzecznictwa, które choć samo w sobie nie ma mocy prawotwórczej, to jego lektura i analiza, w istotny sposób może przyczynić się do sprawniejszego radzenia sobie z tą trudną problematyką.

Niniejsze opracowanie zawiera także krótki rys historyczny prawa użytkowania wieczystego, który pokazuje, że tzw. „czasowe prawa własności” nie jest wyłącznie znane prawu polskiemu.

W opracowaniu omówiono zwięźle także poprzednie ustawy traktujące
o przekształcaniu (nabywaniu) prawa użytkowania wieczystego przez użytkowników wieczystych.

Komentarz omawia zagadnienia dotyczące:
    żądania przekształcenia prawa użytkowania wieczystego w prawo własności nieruchomości;
    łącznego wystąpienie wszystkich użytkowników z żądaniem przekształcenia;
    decyzji o przekształceniu prawa użytkowania wieczystego w prawo własności nieruchomości;
    opłat za przekształcenie;
    nieodpłatnego przekształcenia.

Autorzy omówili również związane z użytkowaniem wieczystym przepisy KC (art. 232–243).

Komentarz zawiera dodatkowo kilka wzorów dokumentów związanych z przedmiotowym zakresem: wzór wniosku o przekształcenie prawa użytkowania wieczystego w prawo własności; wzór decyzji w sprawie przekształcenia prawa użytkowania wieczystego w prawo własności bez bonifikaty i bez rozkładania opłaty na raty; wzór decyzji w sprawie przekształcenia prawa użytkowania wieczystego w prawo własności  – z rozłożeniem opłaty na raty; wzór decyzji w sprawie przekształcenia prawa użytkowania wieczystego w prawo własności  –  z bonifikatą od opłaty udzielaną na wniosek (art. 4 ust. 9 ustawy);  wzór decyzji w sprawie przekształcenia prawa użytkowania wieczystego w prawo własności  –  z obligatoryjną bonifikatą od opłaty (art. 4 ust. 10 ustawy); wzór decyzji w sprawie nieodpłatnego przekształcenia prawa użytkowania wieczystego w prawo własności; wzór decyzji w sprawie odmowy przekształcenia prawa użytkowania wieczystego w prawo własności; wzór decyzji o zwrocie bonifikaty od opłaty z tytułu przekształcenia prawa użytkowania wieczystego w prawo własności; wzór zarządzenia w sprawie wyrażenia zgody na odstąpienie od żądania zwrotu bonifikaty po jej waloryzacji; wzór uchwały w sprawie odmowy wyrażenia zgody na odstąpienie od żądania zwrotu bonifikat; wzór zarządzenia w sprawie wyrażenia zgody na zastosowanie innej stopy procentowej w odniesieniu do oprocentowania nieuiszczonej części opłaty z tytułu przekształcenia prawa użytkowania wieczystego nieruchomości w prawo własności; wzór zarządzenia w sprawie określenia warunków udzielania bonifikat od opłaty z tytułu przekształcenia prawa użytkowania wieczystego nieruchomości oraz wysokości stawek procentowych tych bonifikat; wzór uchwały  w sprawie określenia warunków udzielania bonifikat od opłaty z tytułu przekształcenia prawa użytkowania wieczystego nieruchomości oraz wysokości stawek procentowych tych bonifikat; wzór wniosku o wpis w księdze wieczystej hipoteki przymusowej w związku rozłożeniem na raty opłaty z tytułu przekształcenia prawa użytkowania wieczystego w prawo własności.

Publikacja skierowana jest przede wszystkim do pracowników urzędów zajmujących problematyką przekształcenia użytkowania wieczystego w prawo własności, jednakże nie są to jedyni jej adresaci. Mogą po nią sięgnąć także prawnicy, którzy profesjonalnie zajmują się obsługą uczestników rynku nieruchomości, a nawet osoby zainteresowane przekształceniem użytkowania wieczystego z racji bycia właścicielem takiego prawa.

Autorzy mają nadzieję, że znajdzie ona również źródło cennej wiedzy wśród adeptów studiów prawniczych, jako element ich kształcenia.