Zgromadzone w tej księdze opracowania obejmują z punktu widzenia zawartości treściowej trzy obszary związane z prawem karnym: zagadnienia teoretyczne i dogmatyczne szeroko rozumianego prawa karego materialnego, problematykę kary łącznej oraz kwestie dotyczące nauczania prawa karnego, w tym w szczególności funkcjonowania uniwersyteckich (poradni) klinik prawa. Tak zakreślony obszar analiz zawartych w zamieszczonych w księdze tekstach - pisanych przez przyjaciół i współpracowników Szanownej Jubilatki - nawiązuje do najistotniejszych obszarów działalności Pani Profesor Marii Szewczyk: dogmatyki prawa, w tym zwłaszcza zagadnień związanych z wymiarem kary, środkami karnymi oraz alternatywnymi środkami stosowanymi jako forma reakcji na popełnienie przestępstwa, kwestiami szczególnego mechanizmu redukcyjnego funkcjonującego w polskim systemie prawa i określanego od momentu wejścia w życie pierwszego polskiego kodeksu karnego w XX wieku jako kara łączna, wreszcie uniwersyteckiego nauczania prawa, obejmującego współcześnie także za sprawą aktywności Pani Profesor szczególną formę kształcenia praktycznego w postaci zajęć prowadzonych dla studentów wydziałów prawa w ramach uniwersyteckich klinik prawniczych.
Część pierwsza zbioru zawierająca prace dogmatyczne i teoretyczno-prawne z zakresu prawa karnego składa się z opracowań dotyczących zarówno tzw. problematyki dogmatycznej prawa karnego materialnego, jak i problematyki kary i środków karnych, wymiaru kary, wreszcie kwestii o ogólniejszej naturze, związanych z przyjmowanymi powszechnie w prawoznawstwie założeniami, w tym w szczególności przyjmowanymi dyrektywami interpretacyjnymi, modelami teoretycznymi i poglądami dogmatycznymi w kontekście ich znaczenia w procesie stanowienia i stosowania prawa. Ta część księgi zawiera niezwykle szeroko zakreślone i urozmaicone co do tematyki, różniące się w zakresie stosowanej metodologii oraz teoretycznego podejścia opracowania. Podejmowane są w nich bez mała wszystkie najistotniejsze i zarazem niezmiennie wywołujące kontrowersje tematy. Poczynając od ujętych na najwyższym poziomie uogólnienia zagadnień teoretycznych i dogmatycznych, takich jak problem przenoszenia poglądów teoretycznych do projektowanych przepisów karnych, uwzględniający wynikające z takiego podejścia konsekwencje w zakresie interpretacji i stosowania prawa, przez zagadnienia związane z normatywnymi podstawami odpowiedzialności karnej postrzeganymi z perspektywy przedmiotu prawnokarnego wartościowania oraz wszystkie kwestie łączące się z zagadnieniem kary i środków karnych, a także dyrektyw i zasad ich wymiaru, kończąc zaś na szeregu zagadnień zaliczanych do dogmatyki tzw. części szczególnej prawa karnego materialnego. Obok zagadnień związanych z problematyką stricte dogmatyczną i teoretyczną w prawie karnym w tej części księgi odnaleźć można prace poświęcone niezwykle ważnej z punktu widzenia współczesnego prawa karnego instytucji obowiązku naprawienia szkody, służącej do ochrony interesów pokrzywdzonego w procesie karnym, analizowanej w kontekście ogólnych zasad związanych z prawnymi sposobami restytucji uszczerbku wyrządzonego przez popełnienie przestępstwa. Kilka tekstów poświęconych zostało problematyce kar i środków karnych, w tym zarówno zagadnieniom związanym z katalogiem kar przewidzianych przez obowiązujący
kodeks karny, zagadnieniom związanym ze środkami karnymi, a także szeroko rozumianą problematyką wymiaru kary i środków karnych. Analizy poświęcone tym zagadnieniom wykraczają poza standardowe podejście, zamieszczone bowiem w księdze teksty odnoszą się do kwestii tak fundamentalnych, jak pytanie o istotę kar dyscyplinarnych analizowaną w kontekście alternatywny funkcji prewencyjnej i represyjnej, zagadnienia związane charakterem kary bezwzględnej pozbawienia wolności ujmowanej z punktu widzenia ostateczności rozstrzygnięcia w tym zakresie podejmowanego przez sąd orzekający w sprawie czy kształtu kary ograniczenia wolności. Znaczna część opracowań poświęcona jest problematyce wymiaru kary i środków karnych, ujmowanych we wszystkich bez mała dających się pomyśleć perspektywy teoretycznych i dogmatycznych. Są tutaj analizy poświęcone problematyce zasad i dyrektyw wymiaru kary, czy szerzej - rozstrzygnięć o karze i środkach karnych w ujęciu systemowym, zasadzie równości w kontekście wymiaru kary ujmowanej z punktu widzenia orzekanych sankcji karnych, okolicznościom wpływającym na wymiar kary ocenianym w perspektywie modyfikujących znamion typu czynu zabronionego. W zakresie problematyki związanej z tzw. częścią szczególną prawa karnego księga zawiera prace poświęcone kryminalizacji propagowania ideologii nazistowskiej lub jej symboli w świetle polskiego i niemieckiego prawa karego, zagadnienia prawnokarnych aspektów uprowadzenia lub zatrzymania dziecka przez rodzica czy oceny wiarygodności nietrzeźwych sprawców.
Druga część księgi ma w pewnym sensie charakter monograficzny i poświęcona została w całości problematyce funkcjonujących na gruncie polskiego systemu prawa karnego mechanizmów redukowania wielości kar, w tym w szczególności zagadnieniom kary łącznej. W zamierzeniu edytorskim zgromadzone w tej części opracowania prezentować mają aktualne problemy związane z mechanizmami redukowania wielości kar i instytucją kary łącznej, ujmowane na tle teoretycznego i modelowego ujęcia kary łącznej z uwzględnieniem projektu nowelizacji obowiązującego kodeksu karnego opracowanego przez Komisję Kodyfikacyjną Prawa Karnego przy Ministrze Sprawiedliwości RP i przedstawionego do publicznej debaty. W tej części zamieszczone zostały teksty poświęcone umiejscowieniu kary łącznej wśród szerszego katalogu mechanizmów redukcyjnych w prawie karnym materialnym oraz prawie karnym procesowym, stanowiących szerszy normatywny i instytucjonalny kontekst regulacji dotyczącej kary łącznej. Rozważania w nich zawarte odnoszą się nie tylko do właściwego systemowego "ulokowania" instytucji kary łącznej w systemie prawa karnego, lecz także związków tej instytucji z innymi mechanizmami wykorzystywanymi do redukcji i racjonalizacji odpowiedzialności karnej "na przedpolu" kary łącznej. Rozważaniom poddawane są także zagadnienia związane z relacją kary łącznej do mechanizmów racjonalizacji odpowiedzialności karnej opartych na metodzie sumowania (kumulacji) działalności przestępczej sprawcy, charakterowi kary łącznej w kontekście teoretycznych modeli przyporządkowania tej instytucji do płaszczyzny szeroko rozumianego wymiaru kary, płaszczyzny wykonania kary lub zaliczających karę łączną do mechanizmów o mieszanym charakterze, związanych zarówno z płaszczyzną wymiaru kary, jako swoistego całościowego podsumowania działalności przestępczej skutkującej przypisaniem odpowiedzialności za pozostające w realnym zbiegu przestępstwa, jak i służących do określenia sposobu wykonania wielości kar orzeczonych za wielość pozostających w zbiegu przestępstw. Z oczywistych powodów w tak zakreślonej perspektywie analiz dotyczących kary łącznej nie mogło zabraknąć opracowania odnoszącego się do dylematu związanego z obligatoryjnością lub też fakultatywnością orzekania kary łącznej, w szczególności zaś w odniesieniu do orzekania jej w formie wyroku łącznego. Naturalnym dopełnieniem i poszerzeniem tej problematyki jest kwestia relacji kary łącznej do przepisów intertemporalnych oraz wzorców konstytucyjnych. Takie podejście stwarza naturalną podstawę do spojrzenia z perspektywy wzorców konstytucyjnych na przyjmowany od lat w polskim systemie prawa karnego warunek kary łącznej w postaci nieprzedzielenia pozostających w zbiegu przestępstw chociażby nieprawomocnym wyrokiem co do któregokolwiek z nich, w szczególności z punktu widzenia konstytucyjnej zasady równości, a także pozwala dokonać analizy obowiązującej i projektowanej regulacji dotyczącej kary łącznej z punktu widzenia negatywnych przesłanek procesowych, w tym w szczególności zakazu ne bis in idem. Powszechnie znane trudności z połączeniem aktualnie obowiązującej regulacji kary łącznej z instytucjami probacyjnymi poddane zostały analizie w kontekście relacji kary łącznej i instytucji probacyjnych. Przedmiotem zainteresowania są także problemy związane z relacjami środków karnych, środków probacyjnych i środków zabezpieczających do kary łącznej, problematyki postępowania w sprawie wydania wyroku łącznego. W rozważaniach dotyczących systemowego ujęcia kary łącznej nie mogło zabraknąć analiz poświęconych specyficznym mechanizmom redukcyjnym w prawie karnym skarbowym oraz prawie wykroczeń oraz instytucji umorzenia absorpcyjnego. Zbiór tekstów poświęconych problematyce kary łącznej zamyka cykl opracowań poświęconych zagadnieniom prawnoporównawczym dotyczących instytucji redukcyjnych związanych z poziomem wymiaru i wykonania kary w ustawodawstwie i doktrynie prawa karnego: Rosji, Ukrainy, Danii, Szwecji, Norwegii, Austrii, Niemiec, Szwajcarii, Francji, Holandii oraz Anglii i Walii.
Trzecia cześć księgi poświęcona została refleksji dotyczącej nauczania prawa karnego oraz funkcjonowania uniwersyteckich poradni prawnych. Jest zupełnie oczywiste, że zawarte w tej części opracowania odnoszą się do kwestii związanych z początkami funkcjonowania uniwersyteckich poradni prawnych, znaczenia tych instytucji w procesie nauczania prawa, a także problematyki modelu studiów prawniczych postrzeganego z perspektywy koncepcji dwustopniowych studiów.
Trzy obszary tematyczne księgi związane są, jak zaznaczono to już powyżej, z najważniejszymi sferami pracy badawczej oraz aktywności dydaktycznej Jubilatki. Inspirowane pracami Pani Profesor Marii Szewczyk dedykowane jej opracowania stanowią także swoiste podsumowanie dotychczasowej aktywności. Ujęte prospektywnie stanowią również próbę spojrzenia w przyszłość prawa karnego w tych obszarach, które przez lata wyznaczały zakres aktywności naukowej Pani Profesor. Przekazując Pani Profesor tę księgę na jubileusz 70. rocznicy urodzin, żywimy przekonanie, że przez kolejne lata będzie wzbogacała polskie piśmiennictwo karnistyczne kolejnymi pracami i współtworzyła nowe formy uniwersyteckiego kształcenia prawników. Plurimos Annos, Pani Profesor!
Członkowie Komitetu Redakcyjnego i Współpracownicy z Katedry Prawa Karnego Uniwersytetu Jagiellońskiego
dr Agnieszka Barczak-Oplustil
mgr Adam Behan
dr Marek Bielski
dr Grzegorz Bogdan
dr hab. Zbigniew Ćwiąkalski, prof. WSPiA w Przemyślu
dr Wojciech Górowski
dr hab. Piotr Kardas, prof. UJ
dr Mikołaj Małecki
dr Agnieszka Pilch
dr hab. Janusz Raglewski
dr Tomasz Sroka
prof. dr hab. Stanisław Waltoś
mgr Adam Wojtaszczyk
dr hab. Włodzimierz Wróbel, prof. UJ
mgr Janina Wyrwa
prof. dr hab. Andrzej Zoll
dr Witold Zontek
