Prezentowany
tom zawiera szczegółowe omówienia poświęcone stosowaniu prawa, a w
szczególności administracyjnemu typowi
stosowania prawa oraz wykładni w procesie stosowania prawa administracyjnego.
Autorzy omawiają źródła prawa i zastosowanie przepisów krajowego prawa
administracyjnego oraz przepisów prawa międzynarodowego jako podstaw decyzji
stosowania prawa administracyjnego.
Pierwsza część tomu zawiera rozważania
dotyczące stosowania i wykładni prawa administracyjnego. Szczególne
znaczenie położono na odrębności
wykładni językowej w prawie administracyjnym i głównym problemom zintegrowanej
teorii wykładni na gruncie prawa administracyjnego.
Kolejna część tomu poświęcona jest podstawom
decyzji stosowania prawa administracyjnego. Szczegółowo zostały omówione
źródła prawa i relacje występujące między nimi oraz kwestie poświęcone
ustalaniu obowiązywania stosowanych przepisów prawa. Książka zawiera także
rozważania i praktyczne wskazówki poświęcone zastosowaniu przepisów krajowego
prawa administracyjnego oraz przepisom
prawa międzynarodowego jako podstawom decyzji stosowania prawa
administracyjnego.
Autorzy omawiają także kwestie dotyczące
pojęcia, koncepcji i przebiegu wykładni administracyjnej. W tej części pracy
jest mowa o teoriach wykładni prawa i ich zastosowaniu.
Niezwykle cenne jest ukazywanie
konkretnych przykładów z orzecznictwa NSA poświęconych rzeczywiście stosowanym
modelom wykładni.
Kolejny fragment książki dotyczy problemów
wykładni językowej w prawie administracyjnym: koncepcji tej wykładni, teoriom i
ideologiom wykładni oraz głównym problemom zintegrowanej teorii wykładni
językowej na gruncie prawa administracyjnego.
Autorzy omawiają też kwestie dotyczące wykładni
systemowej przepisów prawa administracyjnego: regułom systemowym, wykładni
systemowo-strukturalnej, wykładni systemowo-aksjologicznej. Zwracają uwagę
na to, że w wykładni prawa znaczenie ma zarówno układ hierarchiczny, obejmujący
system źródeł prawa, jak i układ przedmiotowy, w ramach którego wyróżnia się
gałęzie prawa. Autorzy omawiają reguły systemowe i ich miejsce w wykładni
prawa, wykładnię systemowo-strukturalną, systematyczno-aksjologiczną ze
szczególnym uwzględnieniem miejsca zasad prawa w prawie administracyjnym,
wykorzystaniu zasad prawa w wykładni prawa administracyjnego oraz miejscu reguł
systemowo-aksjologicznych w wykładni prawa administracyjnego.
Odrębny rozdział poświęcony został wykładni
celowościowo-funkcjonalnej: miejscu celu i funkcji w wykładni prawa
administracyjnego. Wskazują one na argumenty leżące u podstaw regulacji
prawnej lub wiążące się z funkcjonowaniem tych regulacji. Mają charakter
uzupełniająco-korygujący w stosunku do wykładni językowej i systemowej. Szczególnie
wartościowe jest wskazanie konkretnych orzeczeń NSA, SN i TK, wskazujących na
dużą rolę tego rodzaju wykładni.
Kolejna część dotyczy interpretacyjnej
roli kryteriów otwartych i innych decyzji stosowania prawa, takich jak interes
społeczny, zasady współżycia, zwyczaje i dobre obyczaje, sprawiedliwość
społeczna. W tej części Systemu omówiono także zwroty ocenne występujące w
wykładni prawa administracyjnego, ich wpływ na przebieg i reguły wykładni oraz
ich wpływ na rekonstrukcję różnych rodzajów norm.
Autorzy sporo miejsca poświęcili także:
- na omówienie czynników
różnicujących wykładnię prawa administracyjnego,
- wpływowi orzecznictwa
Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej na wykładnię prawa
administracyjnego,
- prawom człowieka i orzecznictwu Europejskiego Trybunału
Praw Człowieka w wykładni prawa administracyjnego,
- orzecznictwu
Trybunału Konstytucyjnego oraz uchwałom Naczelnego Sadu
Administracyjnego w wykładni prawa administracyjnego.
Omówiono także
reguły kolizyjne i inferencyjne w interpretacji prawa administracyjnego oraz
model zakresu swobody interpretacyjnej prawa administracyjnego.
Tematyka tomu
powinna być szczególnie istotna dla sędziów i radców prawnych zajmujących się
prawem administracyjnym. Autorzy, oprócz ogromnej wiedzy teoretycznej, prezentują
także orzeczenia NSA jako przykłady konkretnego zastosowania wykładni prawa
administracyjnego. Jest to tym bardziej cenne, że Autorzy są praktykami –
sędziami sądów administracyjnych.
W wielu
fragmentach pracy czytelnik z łatwością odnajdzie opinie naukowe nawiązujące do glos, publikacji i głośnych debat
prawniczych na temat wykładni prawa administracyjnego. Są one porównywane z
podobnymi zjawiskami spotykanymi w praktyce zagranicznej. Książka z jednej
strony dostarcza wiedzy na temat koncepcji i metod wykładni spotykanych w
prawie administracyjnym, a z drugiej strony jest przydatna w bieżącej pracy nad
kazusami dzięki odnoszeniu sformułowanych twierdzeń do konkretnych spraw
sądowych i argumentacji prawniczej.