Prawo bankowe. Komentarz 2013

Komentarz do ustawy z 29.8.1997 r. – Prawo bankowe zawiera szczegółowe omówienie rozwiązań prawnych przyjętych w ustawie w zakresie regulacji wszystkich instytucji prawa bankowego – przede wszystkim dotyczących zasad tworzenia i organizacji banków, podejmowanej i prowadzonej przez banki działalności, z uwzględnieniem szczególnych uprawnień i obowiązków tych instytucji, w tym prowadzenie rachunków bankowych, rozliczeń pieniężnych, udzielania kredytów i pożyczek. Wiele uwagi poświęcono także instytucjom gwarancji bankowych, poręczeń i akredytyw oraz emisji bankowych papierów wartościowych. Przedstawiono także kwestie zrzeszania, łączenia się i podziału banków, szeroko rozumianego nadzoru oraz postępowania w przypadku upadłości, bądź likwidacji banku.

Komentarz uwzględnia zmiany wynikające z wprowadzenia 2.11.2012 r. tekstu jednolitego Prawa bankowego (Dz.U. z 2012 r. poz. 1376) oraz wszelkie nowelizacje ustawy ze wskazaniem istoty zmian i ich znaczenia dla praktyki funkcjonowania sektora bankowego, ze szczególnym uwzględnieniem najnowszych zmian dotyczących m.in.:

-podmiotów upoważnionych do przetwarzania i wzajemnego udostępniania informacji objętych tajemnicą bankową (ustawa z 5.11.2009 r. o spółdzielczych kasach oszczędnościowo-kredytowych, Dz.U. z 2012 r. poz. 855 ze zm. – obowiązująca od 27.10.2012 r.);
-uszczegółowienia instytucji zezwoleń wydawanych przez KNF dla banków i instytucji kredytowych otwierających swoje przedstawicielstwa na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej (ustawa z 16.9.2011 r. o redukcji niektórych obowiązków obywateli i przedsiębiorców, Dz.U. Nr 232, poz. 1378 – obowiązująca od 1.1.2012 r.);
-wprowadzenia do polskiego systemu prawa pojęcia usług płatniczych i zakwalifikowania banków jako dostawców usług płatniczych, na mocy ustawy z 19.8.2011 r. o usługach płatniczych, Dz. U. z 2011 r, Nr 199, poz. 1175 – obowiązująca od 24.10.2011 r. a w znaczniej części od 24.11.2012 r.;
-ustawa z 24.10.2012 r. o zmianie ustawy o obrocie instrumentami finansowymi oraz niektórych innych ustaw, Dz.U. z 2012 r. poz. 1385).
-istotnych i licznych zmian w zakresie przepływu informacji i współpracy między Komisją Nadzoru Finansowego a Europejskimi Urzędami Nadzoru, wynikających z implementacji do prawa polskiego przepisów dyrektyw unijnych w odniesieniu do uprawnień Europejskiego Urzędu Nadzoru Bankowego, Europejskiego Urzędu Nadzoru Ubezpieczeń i Pracowniczych Programów Emerytalnych oraz Europejskiego Urzędu Nadzoru Giełd i Papierów Wartościowych, obejmujących m.in.:

-obowiązki informacyjne KNF na rzecz Europejskich Urzędów Nadzoru,
-zobowiązanie KNF do uwzględniania przy sprawowaniu nadzoru kwestii zbieżności praktyk nadzorczych na poziomie europejskim, w tym uwzględniania wytycznych i zaleceń Europejskiego Urzędu Nadzoru Bankowego na zasadzie comply or explain,
-możliwość, aby KNF, na podstawie porozumień zawieranych z organami nadzoru państw członkowskich, mogła przejąć zadania innego organu albo delegować na niego swoje zadania, w celu skutecznego wykonywania zadań z zakresu nadzoru skonsolidowanego nad podmiotem zależnym,
-proceduralne uregulowanie na okoliczność oczekiwania na mediację Europejskiego Urzędu Nadzoru Bankowego.

Celem niniejszego komentarza jest przybliżenie zasad funkcjonowania systemu bankowego w Polsce oraz wskazanie praktycznego wpływu przepisów ustawy na prawa i obowiązki organizacji i podmiotów działających w sektorze bankowym.

Mając na uwadze istotną rolę orzecznictwa sądów powszechnych i administracyjnych, Autorzy podjęli się również analizy najważniejszych wyroków dotyczących poruszanych w komentarzu kwestii.

Autorzy umiejętnie podzielili i wyważyli proporcje między teoretyczną i praktyczną sferą prawa bankowego, które łącznie stanowią o istocie funkcjonowania systemu bankowego. Wiele miejsca poświęcono unijnym regulacjom, których konieczność wdrożenia wynikła z przystąpienia Polski do Unii Europejskiej. Omówiono przy tym poszczególne nowelizacje prawa bankowego, których przybliżenie i merytoryczna ocena są kluczowe dla stosowania ustawy w praktyce.

Ze względu na praktyczny wymiar komentarza obok omówienia poszczególnych przepisów, Autorzy cytują wypowiedzi doktryny oraz prezentowane i dyskutowane w literaturze kwestie sporne. Dzięki temu Czytelnik uzyskuje wielowymiarowy i wieloaspektowy pogląd na poszczególne instytucje prawa bankowego – ich zastosowanie, rozwój i ewolucję oraz kwestie praktyczne ich funkcjonowania.

W związku z tym prezentowana publikacja stanowi bogate kompendium wiedzy z zakresu prawa bankowego, łączące zróżnicowane poglądy doktryny oraz najnowsze orzecznictwo sądowe.

Autorzy niniejszej pozycji to autorytety i eksperci w swojej dziedzinie, praktycy w dziedzinie bankowości, których uwagi stanowią cenne źródło praktycznej wiedzy w przedmiocie niniejszego opracowania.

Prezentowany komentarz przeznaczony jest głównie dla praktyków, stosujących na co dzień prawo bankowe. W związku z tym Autorzy starali się jak najdokładniej przedstawić szerokie spektrum poglądów i opinii na temat instytucji prawa bankowego, jakie zostały zaprezentowane w nauce prawa.

Komentarz pod redakcją prof. UW dr hab. H. Gronkiewicz-Waltz kierownik Zakładu Prawa Administracyjnego Gospodarczego i Bankowego WPiA UW. W latach 1992-2000 r. była Prezesem Narodowego Banku Polskiego. W latach 2001-2005 była wiceprezesem Europejskiego Banku Odbudowy i Rozwoju.